Confensiwn ar Ddileu Pob Math o Wahaniaethu yn erbyn Menywod (CEDAW)

Cytuniad y CU

Mae CEDAW yn gyfamod hawliau dynol rhyngwladol a fabwysiadwyd yn 1979. Fe gadarnhaodd (cytuno i ddilyn) y Deyrnas Unedig CEDAW yn 1986. Trwy gadarnhau CEDAW, mae’r Deyrnas Unedig yn cytuno i gymryd camau i sicrhau mwynhad llawn menywod o hawliau dynol ar sail gyfartal gyda dynion, yn cynnwys:

  • dileu rolau ystrydebol ar gyfer menywod a dynion
  • sicrhau cyfranogiad cyfartal menywod mewn bywyd cyhoeddus
  • cydraddoldeb gerbron y gyfraith
  • diddymu gwahaniaethu mewn cyflogaeth

How the treaty is monitored

Mae gweithrediad CEDAW yn cael ei fonitro gan Bwyllgor y Cenhedloedd Unedig (CU) ar Ddileu Gwahaniaethu yn Erbyn Menywod. Bob pum mlynedd, mae’r Pwyllgor yn adolygu pa mor dda y mae pob gwladwriaeth yn rhoi’r hawliau yn CEDAW ar waith. Dysgwch fwy am y cylchoedd adolygu blaenorol. Mae chwe cham i gylchred y cytuniad – gweler cylch cytuniad CEDAW isod i gael rhagor o wybodaeth am bob cam.

Ymgysylltu a chyfranogiad

Gall sefydliadau cymdeithas sifil a rhanddeiliaid eraill ymgysylltu drwy gydol y cylch monitro cytuniadau. Mae’r Cenhedloedd Unedig wedi darparu gwybodaeth ar sut i gymryd rhan. Ein nod yw cefnogi sefydliadau cymdeithas sifil i ddeall ac ymgysylltu â’r broses fonitro. Er enghraifft, efallai y byddwn yn cynnal gweminarau neu drafodaethau bord gron, yn comisiynu sefydliadau i gynhyrchu adroddiadau ar ran y gymdeithas sifil ehangach, neu’n darparu cymorth ariannol i gynyddu cyfranogiad yn sesiynau tystiolaeth lafar y CU. Byddwn yn comisiynu hyd at uchafswm o un prosiect cymdeithas sifil fesul cylch. Yn fwyaf diweddar fe wnaethom ddarparu cyllid i’r Ganolfan Adnoddau Merched, Engender a RhCM Cymru fel rhan o’r cylch adrodd blaenorol i gynhyrchu pedwar adroddiad:
  1. Adroddiad DU gyfan, a gynhyrchwyd gan y Ganolfan Adnoddau Merched, Engender, RhCM Cymru, a Phlatfform Ewropeaidd Merched Gogledd Iwerddon
  2. Adroddiad yn ymwneud â’r Alban, a gynhyrchwyd gan Engender
  3. Adroddiad yn ymwneud â Chymru, a gynhyrchwyd gan RhCM Cymru
  4. Adroddiad yn ymwneud â Lloegr, a gynhyrchwyd gan y Women’s Resource Centre

Confensiwn ar Ddileu Pob Math o Wahaniaethu yn erbyn Menywod (CEDAW) treaty cycle

Mae cylch adolygu CEDAW ar hyn o bryd ar gam 6: Llywodraeth yn gweithredu argymhellion. Adroddir i’r Pwyllgor ar Ddileu Gwahaniaethu yn Erbyn Menywod o dan y weithdrefn adrodd symlach. Mae’r amseriadau a roddir isod yn amcangyfrifon a gallant newid, yn enwedig o ganlyniad i oedi ac ôl-groniadau yn y CU. Gall amseriadau newid hefyd oherwydd cynlluniau’r CU i symud i gylch adolygu wyth mlynedd rhagweladwy ar gyfer pob corff cytuniad. Gall dyddiadau cau ar gyfer cyflwyno tystiolaeth gael eu cadarnhau gan y CU ar fyr rybudd, felly cynghorir rhanddeiliaid sy’n dymuno cyflwyno i baratoi ymlaen llaw.

Protocolau dewisol

Mae gan y CEDAW un Protocol Dewisol. Mae hyn yn gyfamod ychwanegol sy’n galluogi pobl i gwyno’n uniongyrchol i’r Pwyllgor ar Ddileu Gwahaniaethu yn erbyn Menywod os ydynt o’r farn y tramgwyddwyd ar eu hawliau. Dim ond pan fydd pob opsiwn domestig wedi ddisbyddu y gellir ei ddefnyddio. Mae wedi ei gadarnhau gan y Deyrnas Unedig. Gellir gweld arweiniad ar ddefnyddio Protocol Dewisol CEDAW ar wefan y Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol. Gall y Pwyllgor hefyd gynnal ei ymholiadau ei hun, ble maent yn derbyn gwybodaeth ddibynadwy ar dramgwyddau difrifol, dwys neu systematig. Darllenwch am ymchwiliad y Pwyllgor ar gyfraith erthylu yng Ngogledd Iwerddon a gyhoeddwyd yn 2018.

Sylwadau cyffredinol

Mae’r Pwyllgor ar Ddileu Gwahaniaethu yn erbyn Menywod wedi cyhoeddi nifer o Argymhellion Cyffredinol ar CEDAW. Mae’r rhain yn darparu manylion pellach ar sut ddylid dehongli hyn, gan drafod materion fel trais yn erbyn menywod a merched, mynediad at gyfiawnder ac arferion niweidiol.

Diweddarwyd ddiwethaf ar 31/01/2024