Confensiwn Rhyngwladol ar Ddiddymu Pob Math o Wahaniaethu Hiliol (CERD)

Cytuniad y CU

Mae CERD yn gyfamod hawliau dynol rhyngwladol a fabwysiadwyd yn 1965. Fe gadarnhaodd (cytuno i ddilyn) y Deyrnas Unedig y CERD yn 1969.

Trwy gadarnhau’r CERD, mae’r Deyrnas Unedig yn cytuno i weithredu i ddileu gwahaniaethu hiliol ar bob ffurf, yn cynnwys:

  • dileu casineb radical ac ysgogiad i gasineb
  • gweithredu i daclo rhagfarnau sy’n arwain at wahaniaethu hiliol
  • gwarantu mwynhad o hawliau sifil, gwleidyddol, economaidd, cymdeithasol a diwylliannol heb wahaniaethu ar sail hil, lliw neu darddiad cenedlaethol neu ethnig

How the treaty is monitored

Mae gweithrediad y CERD yn cael ei fonitro gan Bwyllgor y Cenhedloedd Unedig ar Ddiddymu Gwahaniaethu Hiliol. Oddeutu pob pum mlynedd mae’r Pwyllgor yn adolygu pa mor dda mae pob gwladwriaeth yn rhoi hawliau’r CERD ar waith. Dysgwch fwy am gylchoedd adolygu blaenorol.

Mae chwe cham i gylch y cyfamod. Gall sefydliadau cymdeithas sifil ymgysylltu trwy gydol y broses hon. Rydym wedi cynhyrchu canllaw i gymdeithas sifil gyda gwybodaeth ar sut i gymryd rhan. Mae gan y Cenhedloedd Unedig wybodaeth ar sut i gymryd rhan ar ei wefan.

Confensiwn Rhyngwladol ar Ddiddymu Pob Math o Wahaniaethu Hiliol (CERD) treaty cycle

Mae cylch adolygu’r CERD ar hyn o bryd ar gam 1: Adroddiad rhanddeiliaid ar gynnydd.

Mae’r amserlen a nodir isod yn amcangyfrifon a gallant newid. Mae hyn oherwydd nad yw’r Cenhedloedd Unedig wedi cadarnhau’r amserlen ar gyfer adolygiad nesaf y Deyrnas Unedig eto.

1. Adroddiad rhanddeiliaid ar gynnydd
  • Roedd y DU i fod i gyflwyno ei hadroddiad y wladwriaeth nesaf erbyn 6 Ebrill 2020. Rydym yn rhagweld oedi sylweddol wrth gyflwyno adroddiad y wladwriaeth, ond rydym wedi ymgysylltu â Llywodraeth y DU i annog cyflwyniad.
  • Bydd y Cenhedloedd Unedig yn amserlennu’r archwiliad.
  • Dylai rhanddeiliaid eraill gynllunio i gyflwyno eu. hadroddiadau 2-3 mis cyn i’r Cenhedloedd Unedig lunio ei Restr Themâu (gweler cam 2 isod).
  • Mae cyflwyniadau ar y cyd wedi’u paratoi gan sefydliadau cymdeithas sifil yn Lloegr a sefydliadau cymdeithas sifil yng Nghymru (cyhoeddwyd Gorffennaf 2021).
  • Mae disgwyl i’r Cenhedloedd Unedig fabwysiadu ei Restr Themâu tua 1.5 mis cyn yr archwiliad.
  • Mae’r Rhestr Themâu yn rhestr anghyflawn o bynciau a godir yn ystod archwiliad y DU gan y Cenhedloedd Unedig.
  • Yn wahanol i Restr o Faterion, nid yw’n ofynnol i’r DU a rhanddeiliaid eraill gyflwyno ymateb ysgrifenedig i’r Rhestr Themâu.
  • Fodd bynnag, os yw rhanddeiliaid yn dymuno gwneud hynny, dylent geisio cyflwyno eu hymateb ysgrifenedig o leiaf 3 wythnos cyn i’r DU gael ei harchwilio.
  • Mae’n anodd amcangyfrif dyddiad yr archwiliad oherwydd oedi yn y Cenhedloedd Unedig o ganlyniad i’r pandemig coronafeirws ac ansicrwydd ynghylch pryd y bydd adroddiad y wladwriaeth y DU yn cael ei gyflwyno.  Disgwyliwn na fydd yr archwiliad yn bosibl cyn 2024.

Protocolau dewisol

Datganiad dan Erthygl 14 CERD

Dan CERD, gall llywodraethau wneud datganiad dan Erthygl 14 sy’n cytuno i adael i unigolion neu grwpiau wneud cwynion i’r Pwyllgor ar Ddiddymu Gwahaniaethu Hiliol os ydynt o’r farn y tramgwyddwyd ar eu hawliau. Dim ond pan fydd pob opsiwn domestig wedi ddisbyddu y gellir ei ddefnyddio. Nid yw’r Deyrnas Unedig wedi gwneud datganiad.

Sylwadau cyffredinol

Mae’r Pwyllgor ar Dddileu Gwahaniaethu ar Sail Hil wedi cyhoeddi nifer o Argymhellion Cyffredinol ar CERD. Mae’r rhain yn rhoi rhagor o fanylion ynghylch sut y dylid dehongli’r cytuniad, gan gwmpasu materion fel iaith casineb hiliol, gwahaniaethu ar sail hil yn y system cyfiawnder troseddol a gwahaniaethu yn erbyn pobl nad ydynt yn ddinasyddion.

Diweddarwyd ddiwethaf ar 15/02/2023