Confensiwn ar Hawliau’r Plentyn (CRC)
Mae CRC yn gyfamod hawliau dynol rhyngwladol a fabwysiadwyd yn 1989. . Fe gadarnhaodd (cytuno i ddilyn) y Deyrnas Unedig y CRC yn 1991.
Trwy gadarnhau’r CRC, mae’r Deyrnas Unedig yn cytuno y dylai cyrff cyhoeddus ystyried buddiannau gorau’r plentyn wrth wneud unrhyw beth sy’n effeithio ar blant. Mae’r CRC yn diogelu hawliau plant ym mhob maes o’u bywydau, yn cynnwys eu hawliau i:
- Fywyd, goroesiad a datblygiad
- Ryddid rhag trais, camdriniaeth ac esgeulustod
- Fynegi eu barn mewn materion sy’n effeithio arnynt, yn cynnwys achosion cyfreithiol
- Addysg
- Safon byw digonol
How the treaty is monitored
Mae gweithrediad y CRC yn cael ei fonitro gan y Pwyllgor ar Hawliau’r Plentyn. Oddeutu pob pum mlynedd mae’r Pwyllgor yn adolygu pa mor dda mae pob gwladwriaeth yn rhoi hawliau’r CRC ar waith. Dysgwch fwy am y cylchoedd adolygu blaenorol.
Mae chwe cham i gylch y cyfamod. Gall sefydliadau cymdeithas sifil ymgysylltu trwy gydol y broses hon. Mae gan y Cenhedloedd Unedig wybodaeth ar ei wefan ar sut gall aelodau cymdeithas sifil, yn cynnwys plant, gymryd rhan.
Confensiwn ar Hawliau’r Plentyn (CRC) treaty cycle
Mae cylch adolygu y Confensiwn ar Hawliau’r Plentyn (CRC) ar gam 4 ar hyn o bryd: Cenhedloedd Unedig yn archwilio’r Ilywodraeth.
Mae’r cylch adrodd gyfredol yn digwydd o dan y weithdrefn adrodd symlach. Mae hyn yn cynnwys proses ychydig yn wahanol ac yn creu set newydd o ddyddiau cau a phrosesau.
1. Adroddiad rhanddeiliaid ar gynnydd
2. Y Cenhedloedd Unedig yn cyhoeddi rhestr o faterion
3. Rhanddeiliaid yn ymateb i restr o faterion
4. Cenhedloedd Unedig yn archwilio'r llywodraeth
- Amcangyfrifir y bydd adolygiad y Cenhedloedd Unedig yn cael ei gynnal ym mis Mai 2023.
5. Cenhedloedd Unedig yn cyhoeddi argymhellion
6. Llywodraeth yn gweithredu’r argymhellion
Protocolau dewisol
Mae gan y CRC dri Protocol Dewisol, sy’n gyfamodau atodol yn darparu hawliau neu brosesau pellach.
Mae’r Protocol Dewisol ar werthu plant, puteindra plant a phornograffi plant wedi ei gadarnhau gan y Deyrnas Unedig.
Mae’r Protocol Dewisol ar gynnwys plant mewn gwrthdaro arfog wedi ei gadarnhau gan y Deyrnas Unedig.
Mae’r trydydd Protocol Dewisol yn galluogi pobl i gwyno’n uniongyrchol i’r Pwyllgor ar Hawliau’r Plentyn os ydynt o’r farn y tramgwyddwyd ar eu hawliau. Dim ond unwaith y bydd pob opsiwn domestig wedi ddisbyddu y gellir ei ddefnyddio. Nid yw’r Deyrnas Unedig wedi cofrestru ar gyfer hyn.
Sylwadau cyffredinol
- Mae’r Pwyllgor ar Hawliau’r Plentyn wedi cyhoeddi nifer o Sylwadau Cyffredinol ar CRC. Mae’r rhain yn rhoi rhagor o fanylion am sut y dylid ei ddehongli, gan gwmpasu materion fel lles gorau’r plentyn, hawliau cyfranogiad a hawliau plant i chwarae a hamdden.